آموزش رنگ کاری چوب + مراحل و نکات مهم

امروزه اقبال به محصولات چوبی بیشتر از گذشته شده است. خیلی از آدم‌ها دوست دارند تا از مبلمان، وسایل، صندلی، میز، قاب، خانه، آلاچیق و نیمکت‌های چوبی به جای آهنی استفاده کنند. با این حال، گاهی وسایل مورد استفاده به واسطه برخورد با محیط، آب، رطوبت و مواد شیمیایی، ممکن است دچار پوسیدگی و رنگ پریدگی شوند. برای رفع این موضوع چه باید کرد؟ در این مقاله به آموزش مراحل رنگ کاری چوب، انواع رنگ و نکات اجرایی می‌پردازیم.

زمان خواندن: ۱۶ دقیقه

آموزش مراحل رنگ کردن چوب

در ادامه به مراحل کلی نقاشی سطوح چوبی می‌پردازیم:

۱- آماده‌سازی چوب

مراحل آماده‌سازی یا نحوه رنگ آمیزی چوب دارای ۶ گام است که به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

• آماده سازی و پاک کردن پوشش‌های قدیمی

اگر سطح شما از قبل پوشش دارد، بهتر است تا پوشش‌های قبلی را با استفاده از یک لیسه بتونه یا سنباده درشت از روی آن پاک کنید. البته مراقب باشید تا زیادی پیش نروید. بعد با یک سنباده نرم روی آن را صاف کنید.

• پر کردن سوراخ و حفره‌های روی سطح با بتونه

رنگ نمی‌تواند پستی و بلندی‌های ریز و سوراخ‌های روی سطح را بپوشاند و بعد از اجرای نقاشی، اثرات آن بد خواهد شد. سعی کنید تا با استفاده از بتونه یا سیلر، حفره‌ها را بپوشانید.

• سنباده کشیدن سطح

در این قسمت با استفاده از یک سنباده بسیار نرم به آرامی روی بتونه‌ها را سنباده بکشید و اثرات به جا مانده از بتونه را صاف کنید.

• پاک کردن هرگونه گرد و غبار و آلودگی از سطح

هرگونه گرد و غبار و آلودگی روی چوب را با یک پارچه خیس یا نمناک تمیز کنید.

• کاور کردن سطح

بخش‌هایی که می‌خواهید پوشش داده شوند را با استفاده از یک نوار چسب بپوشانید. این کار باعث می‌شود تا طرح نهایی شما زیبا به نظر برسد.

• بتونه‌کاری حفره‌ها

پس از اتمام تمامی مراحل بالا نیاز است تا بتونه کاری نهایی انجام شود. در این مرحله پرایمر یا آستر که به صورت مایع غلیظ است، با استفاده از قلم مو بر روی سطح کشیده می‌شود. این کار به چوب ظاهری زیبا می‌دهد.

۲- رنگ کاری چوب

کارهایی که باید در این مرحله انجام شوند به صورت گام به گام در ادامه اشاره می‌کنیم:

• انتخاب نوع رنگ

به صورت کلی سه نوع پوشش برای این کار مناسب است. پوشش روغنی، اکریلیک، فوری (مانند رنگ فوری به همراه آستری‌ها شامل سیلر، کیلر و نیم پلی استر)، بهترین گزینه برای نقاشی چوب محسوب می‌شود. نوع روغنی دیرتر از اکریلیک خشک می شود و اثرات کمتری از قلم مو بر روی سطح باقی می‌ماند. رنگ فوری هم گزینه بهتری نسبت به دو محصول قبلی است؛ با این تفاوت که بوی تیز و شیمیایی دارد و ممکن شما را در هنگام اجرا اذیت کند.

• انتخاب نوعی براق‌کننده برای رنگ آمیزی

براق‌کننده‌ها همانطور که از نام آن‌ها پیداست برای براق کردن سطح چوب به کار می‌روند؛ ۲ نوع دارند که به مات و نیمه براق دسته‌بندی می‌شوند. مات تا حدودی بازتاب نور دارد و نیمه براق و کاملا براق بیشترین بازتاب نور را دارند و بادوام‌ترین آن‌ها هستند.

• انتخاب قلم مو مناسب

جدا از نوع پوشش، سعی کنید رنگ و قلم مو با کیفیت را انتخاب نمایید. انواع قلم موهای بی‌کیفیت، فوم جذب رنگ کمتری دارند؛ به کار حباب می‌دهند و شما را خسته می‌کنند. بهتر است از قلم مو تخت استفاده کنید.

• اجرای رنگ با قلم مو

حدود یک سوم قلم مو را در محصول فرو ببرید؛ سپس به بیرون آورید و به لبه‌های قوطی ضربه بزنید. سپس قلم را ۱۸۰ درجه بچرخانید و سمت دیگر را در محصول فرو ببرید. شروع به نقاشی از بالا به پایین کنید: مثل مسواک زدن در حرکات رفت و برگشت کوتاه سطح را پوشش دهید.

از یک قلم مو تمیز برای اجرا استفاده کنید: این کار باعث می‌شود بعد از خشک شدن محصول، جای ضربه‌ها صاف شود. البته زیاد ضربه نزنید. قبل از نحوه رنگ آمیزی چوب، دوباره به پوشش قبلی وقت دهید تا خشک شود.

۳- آب‌بندی و محافظت از سطح

برای آشنایی با نحوه رنگ کاری چوب لازم است بدانید که در پایان، نوبت به آب‌بندی و محافظت از سطح چوب می‌رسد که خودش شامل سه مرحله است. این مراحل عبارتند از:

• انتخاب لایه محافظ یا پوشش شفاف: این کار چندان ضرورتی ندارد؛ اما شما می توانید یک لایه محافظ بین پوشش و هوا ایجاد کنید.
• سطح چوب پوشش داده شده را با سنباده نرم به آرامی از رنگ‌های باقیمانده پاک کنید.
• بسته به کاربرد، شما می‌توانید سه لایه سیلر یا پلی یورتان روی سطح اضافه کنید.

کدام نوع رنگ برای رنگ کاری چوب مناسب است؟

جدول مزایا و معایب انواع پوشش چوب
نام محصول	مزایا	معایب	طول عمر
روغنی	ضد آب، رطوبت و مواد شیمیایی	بوی تیز،  دارا بودن مواد شیمیایی در ساختار محصول و زمان طولانی خشک شدن	۷ تا ۱۰ سال
اکریلیک	ضد آب، رطوبت و مواد شیمیایی به همراه سرعت بالای خشک شدن، سازگار با محیط زیست	طول عمر و دوام کمتر نسبت به نوع روغنی	۳ تا ۵
فوری	مقاوم در برابر آب، مواد شیمیایی، رطوبت و عناصر محیطی مخرب	بوی تیز به همراه ساختار شیمیایی محصول و نیازمند تجهیزات حفاظتی	۱۰ تا ۲۰ سال
کیلر	ضد آب، رطوبت، مواد شیمیایی، سرعت بالای خشک شدن، پر کردن حفره‌های چوب	بوی تیز به همراه ساختار شیمیایی محصول و نیازمند تجهیزات حفاظتی	۱۰ تا ۲۰ سال
نیم پلی استر	مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و عوامل محیطی به همراه آب و رطوبت	زمان کم برای اجرا به همراه ساختار شیمیایی و بوی تیز	۱۰ تا ۲۰ سال
تمام پلی استر	مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و عوامل محیطی به همراه آب و رطوبت	زمان کم برای اجرا به همراه ساختار شیمیایی و بوی تیز	۱۰ تا ۲۵ سال

چهار نوع رنگ برای رنگ آمیزی چوب مناسب است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱- رنگ روغنی

این محصول ضد آب است و در برابر رطوبت نیز مقاومت بالایی دارد. همچنین در برابر مواد شیمیایی، قارچ، خزه و انواع باکتری نیز مقاوم است. حلال این محصول، تینر است که به محض ریختن آن در سینی، باید به مقدار کافی اضافه شود تا محصول نهایی به غلظت مناسب برسد.

همچنین استفاده از این محصول که دوام بسیار بالایی نسبت به شرایط آب و هوایی مختلف دارد، عمر سطح چوب را تا حدود ۱۰ سال تضمین می‌کند. با این وجود، بوی تیز، مواد شیمیایی ترکیب شده در رزین محصول به همراه سرعت پایین خشک شدن (حداکثر ۴۸ ساعت)، جزو معایب این محصول محسوب می‌شود.

۲- رنگ اکریلیک

این محصول پایه آب است. یعنی برای رقیق کردن آن تنها به آب نیاز دارید. نسبت به آب، رطوبت، مواد شیمیایی، خزه، قارچ، انواع باکتری و گرد و خاک نیز مقاوم است. اگرچه مقاومت این محصول نسبت به نوع روغنی کمتر است اما سرعت بالای خشک شدن و نداشتن بوی تیز و بد، از جمله مزایای این نوع محصول به حساب می‌آید.

با این وجود، بسیاری از کارشناسان تاکید می‌کنند که این محصول برای تضمین عمر طولانی مدت چوب مناسب نیست؛ بنابراین سعی کنید این محصول را برای مدت ۲ تا ۵ سال و بیشتر برای سطوحی استفاده کنید که در محیط داخلی و نه بیرونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۳- رنگ فوری

هیچکدام از دو محصول قبلی به پای رنگ‌های فوری و آستری‌های آن نمی‌رسد. بدون شک، قدرتمندترین رنگ برای پوشش چوب، استفاده محصولات فوری و آستری‌های آن است. برای رقیق کردن این محصول نیاز به تینر فوری ۱۰۰۰۰ و ۲۰۰۰۰ هزار دارید. همچنین باید اشاره کرد که این محصول برخلاف دو محصول قبلی، دارای یک ماده شفاف و صیقلی است که تغییری در بافت سطح ایجاد نمی‌کند. بالعکس، زمینه را برای بهتر نشان داده شدن بافت سطح به وجود می‌آورد.

علاوه بر این، خانواده رنگ‌های فوری دارای آستری‌هایی است که خودشان به تنهایی می‌توانند پوشش چوب را در بلندمدت تضمین کنند. در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

سیلر

سیلر یک محصول کاملا شیمیایی است که برای رقیق کردن آن می‌توانید از تینر فوری استفاده کنید. این محصول، تمام منافذ و ورودی‌های چوب به بافت داخلی را پر می‌کند. تا جایی که پیش از رنگ کاری چوب، هیچگونه منافذی روی سطح آن وجود نداشته باشد. در واقع، وظیفه اصلی سیلر، ایجاد یک لایه آستر پیش از نقاشی چوب با کیلر است. این محصول با استفاده از قلم مو، غلطک، کاردک یا  لیسه بر روی سطح اعمال می‌شود.

کیلر

وقتی سیلر اجرا شد، نوبت به سنباده زدن سطح می‌رسد. به محض صاف شدن سطح، می‎توانید از کیلر برای حفاظت سطح استفاده کنید. برای رقیق کردن کیلر باید از تینر فوری استفاده کرد. همچنین اجرای این محصول با استفاده قلم مو، غلطک یا پیستوله انجام می‎شود. همچنین باید اشاره کرد که این محصول، قابلیت ترکیب شدن با جوهر رنگ را دارد. بنابراین اگر فام خاصی مد نظر شماست، می‌توانید با کیلر ترکیب و بر روی سطح بزنید. در ضمن مهم‌ترین عیب کیلر، بوی تیز و شیمیایی بودن آن است که می‌تواند برای بدن انسان مضر باشد.

نیم پلی استر و تمام پلی استر

نیم پلی استر و تمام پلی استر، دو محصول مقاوم نسبت به آب و مواد شیمیایی هستند که برای پوشش چوب مورد استفاده قرار می‎گیرند. اگر پیشتر اشاره کردیم که نوع روغنی بهتر از اکریلیک و رنگ فوری بهتر از روغنی است، اینجا باید تاکید کنیم که نیم پلی استر و تمام پلی استر، حتی گزینه بهتری نسبت به کیلر و پوشش فوری به حساب می‎آید. با این وجود، خانواده پلی استر در سه نوع شفاف، نیمه مات و مات تولید و روانه بازار می‌شوند.

یکی از مشکلات نیم و تمام پلی استر، استفاده از هاردنر برای بالا بردن سرعت خشک شدن است. همچنین فاصله بین لایه اول و دوم نباید بیش از ۳۰ دقیقه طول بکشد. وگرنه رنگ‌ها جدای از هم روی سطح دیده می‌شوند. انگار که ضخامت چوب افزایش پیدا کرده است. در آخر باید اشاره کرد که تمام پلی استر شفافیت بیشتری نسبت به نیم پلی استر دارد. بنابراین اگر به دنبال یک سطح شیشه‌ای و صیقلی هستید، بهتر است به سراغ تمام پلی استر بروید.

نکات رنگ کاری انواع چوب

در نقاشی این نوع محصولات، نکاتی برای اجرا یا انجام فرآیندهای نقاشی چوب سفید، ام دی اف، ترموود، وسایل قدیمی خانه و نقاشی چوب خام وجود دارد که خیلی از مخاطبان مایل به آموزش آن بودند. در ادامه به شما خواهیم گفت که برای نقاشی پنج مورد گفته شده، چه کارهایی باید انجام دهید.

۱- رنگ کاری چوب سفید

نقاشی سطح چوبی سفید یک کار بسیار ساده و راحت است. ابتدا سطح را سنباده بزنید و در صورت لزوم، بتونه‎کاری کنید. سپس سطح را با سیلر پر کنید تا امکان نفوذ رنگ به داخل بافت آن از بین برود. در نهایت می‌توانید از نوع روغنی، اکریلیک و فوری برای نقاشی چوب سفید استفاده کنید. تنها نکته چوب سفید این است که احتمالا به دلیل تیره بودن چوب (از خانواده فام قهوه‌ای روشن و تیره)، اجرای یک لایه سفید کافی نباشد. توصیه می‌کنیم که محصول را در ۴ تا ۵ لایه اعمال نمایید.

۲- رنگ کاری چوب MDF

فرآیند نقاشی ام دی اف کار نسبتا تخصصی است. البته با آموزش کامل، می‌توانید این کار را به صورت شخصی و در منزل انجام دهید. با این حال، بزرگترین مشکل در نقاشی کردن روی چوب ام دی اف، فرآیندی است که به آن جذب رنگ می‌گویند. با توجه به اینکه ام دی اف از الیاف چوب ساخته می‌شود، بنابراین نرم و پنبه‎ای است. به طوری که به مانند پنبه، تمایل زیادی به جذب پوشش دارد.

بهترین راه برای نقاشی روی چوب ام دی اف، استفاده از روش پوششی است که در پایین به آن اشاره خواهیم کرد. روشی که فام را بر روی سطح ام دی اف اجرا می‎کند. همچنین باید توجه داشته باشید که اگر بتونه کاری ام دی اف به خوبی انجام شود، می‌توان انتظار داشت که چالش کمتری در زمینه نقاشی چوب وجود خواهد داشت.

به طور مثال، برای بتونه کاری ام دی اف باید از ترکیب بتونه مل و سریش استفاده کنید. این ترکیب باعث می‌شود تا پوشش دهی چوب با استفاده از سیلر و کیلر به خوب انجام شود. در نهایت شما می‎توانید فام مورد نظر خود را بر روی آن اجرا کنید.

در ضمن اگر پس از اجرا و خشک شدن ترکیب بتونه مل و سریش، از بتونه فوری استفاده کنید، بدون شک شما با یک سطح ضد آب مواجه خواهید شد که امکان رنگ آمیزی آن به خوبی وجود دارد. در نهایت استفاده از رنگ روغنی یا فوری برای ام دی اف خام، توصیه‌ای است که کارشناسان مینیانور بر آن تاکید می‌کنند.

۳- رنگ کاری چوب ترموود

احتمالا تا حالا به این موضوع فکر نکرده‌اید که نیمکت چوبی دو نفره پارک محل زندگی، از چه جنسی است. در واقع، جنس نیمکت پارک یا آلاچیق‌ها و نمای خانه‌ها از چیست؟ بیشتر این مکان‌ها با چوب ترموود ساخته می‌شوند. با این حال، موضوع اصلی اینجاست که چگونه می‌توان ترموود را در برابر عوامل محیطی مانند آب، رطوبت و مواد شیمیایی مقاوم‎تر کرد؟ بهترین راه، استفاده از رنگ‌های مخصوص ترموود است.

پوشش مخصوص سطح ترموود شامل دو نوع اکریلیک پایه آب و روغنی پایه حلال است. هر دو محصول ضد آب، رطوبت و مواد شیمیایی هستند. با این وجود، نوع روغنی دوام بیشتری دارد اما نمی‌توان بوی تیز و مواد شیمیایی موجود در آن را که برای بدن خطرناک است، نادیده گرفت. بنابراین می‌توانید بین این دو محصول یکی را انتخاب کنید.

برای پوشش‌دهی کامل ترموود با رنگ‌، ابتدا سطح آن را سنباده بزنید تا پستی و بلندی‌ها کاملا صاف شود. در صورتی که بر روی ترموود، رنگ وجود داشته باشد، می‎توانید از مواد شیمیایی پایه تینر، سنباده یا روش سند بلاست برای حذف آن استفاده نمایید.

وقتی سطح ترموود سنباده زده شد، نوبت به تمیز کردن می‎رسد. در نهایت اگر سطح نیاز به بتونه داشت، این کار را هم در کمتر از یک ساعت انجام دهید. سپس پوشش را با حلال مورد نظر ترکیب و به وسیله قلم مو یا غلطک، اجرا کنید. در صورت بزرگ بودن ابعاد ترموود، می‌توانید، از پیستوله نیز کمک بگیرید. در نهایت پوشش را در دو تا سه لایه اجرا کنید تا مقاومت ترموود در برابر عوامل طبیعی افزایش یابد.

۴- رنگ کاری وسایل قدیمی خانه

آموزش رنگ کاری چوب در منزل چگونه است؟ برای پوشش‌دهی وسایل قدیمی خانه، نیاز به رنگ و ابزارهای لازم دارید. به طور مثال می‌توان به نوع روغنی، اسپری کلر، بتونه، لیسه، کاردک، قلم مو، غلطک و سنباده اشاره کرد. اگر نسبت به بوی تیز حساس هستید، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ اکریلیک بروید. همین چهار قلم کالای اساسی، برای نقاشی وسایل قدیمی مناسب است.

ابتدا سطح را تمیز کنید. سپس، اگر سطح نیاز به ترمیم دارد (در صورت وجود سوراخ یا حفره‌ای)، از بتونه روغنی استفاده نمایید. بتونه را با لیسه و کاردک اعمال کنید. وقتی خشک شد، بتونه را سنباده بزنید. سپس محصول را با تینر (مخصوص روغنی) یا آب (مخصوص اکریلیک) به مقدار لازم مخلوط نمایید. چند دقیقه اجازه دهید تا رنگ خود را در حلال بگیرد، سپس به وسیله قلم مو، آن را بر روی سطح چوبی بمالید.

وقتی لایه اول پوشش اجرا شده خشک شد، نوبت به سنباده کشیدن می‌رسد. لایه اول پوشش داده شده را سنباده بزنید تا سطح به طور کامل صاف و یکدست شود. پس از آن لایه دوم را بر روی سطح بزنید و اجازه دهید تا خشک شود. در نهایت برای تثبیت رنگ، بر روی آن اسپری کلر بزنید.

۵- رنگ کاری چوب خام

نقاشی چوب خام، کار ساده و راحتی است. این کار معمولا با استفاده از سیلر یا کیلر انجام می‌شود. استفاده از سیلر و کیلر، می‌تواند مقاومت محصول را در برابر آّب و رطوبت چند برابر کند. سعی کنید که این کار را در دو مرحله انجام دهید. هر مرحله اجازه دهید تا سیلر یا کیلر اعمال شده روی سطح خشک شود. سپس اقدام به اجرای لایه دوم کنید.

ابزارهای مورد نیاز برای رنگ کردن چوب

برای رنگ کاری چوب، نیاز به یک سری ابزار کاربردی است که بتوانید با استفاده از آن‌ها، مراحل نقاشی را جلو ببرید. وجود این وسایل نه تنها حیاتی است بلکه بدون آن‌ها امکان پایان دادن به فرآیند نقاشی امکان‌پذیر نیست. در ادامه به ابزارهای مورد نیاز برای نقاشی در این مورد مشخص اشاره می‌کنیم:

• سنباده
• کاردک
• لیسه
• قلم مو
• غلطک
• دسته غلطک
• پیستوله
• سینی
• همزن برقی یا دستی (اختیاری)
• دستمال میکروفایبر
• پارچه تمیز

فرق رنگ کاری پوششی و غیر پوششی برای چوب چیست؟

احتمالا شما هم نمی‌دانید که تفاوت بین رنگ کاری چوب به روش پوششی و غیر پوششی چیست. در ادامه به شما خواهیم گفت که این دو چه فرقی با یکدیگر دارند.

۱- روش پوششی

• منظور از پوششی، یعنی پوشش سطح دارای فام و یک نوع پالت است. به طور مثال، شما دوست دارید فام آبی را برای چوب قهوه‌ای استفاده کنید.تمام سطح پوشش داده می‌شود تا هیچگونه ردی از بافت آن دیده نشود.
• مهم‌‎ترین مزیت روش پوششی، پنهان کردن کامل عیوب چوب است.
• بافت به طور کامل زیر سایه رنگ پنهان شده و قابل دیدن نیست.
• کاربرد این روش بیشتر برای فرآورده‌های چوبی مانند سطوح ام دی اف و نئوپان است.

۲- روش غیر پوششی

• در این روش، اولویت با نشان دادن بافت سطح است. بنابراین باید محصولی برای پوشش سطح استفاده شود که شفاف باشد. به طور مثال می‌توان به سیلر، کیلر، نیم پلی استر و تمام پلی استر اشاره کرد.
• هدف از روش نقاشی غیر پوششی، حفظ بافت و زیبایی شیارهای چوب است.
• تنها مشکل روش غیر پوششی، نشان دادن عیوب سطح (در صورت عدم ترمیم) آن است.
• حتی اگر پیش از اجرای پوشش، سطح به خوبی تمیز نشود، احتمال اینکه کثیفی یا چربی باقیمانده در زیر پوشش نمایان شود، زیاد است. متاسفانه در صورت بروز چنین مشکلی، امکان برداشتن رنگ بدون آسیب به سطح وجود ندارد.
• این روش برای رنگ کاری چوب خام یا سطوحی که پوشش رویین (مانند ام دی اف) بر روی سطح خود ندارند، مفید است.

جمع‌بندی

در این مقاله به رنگ کاری چوب، انواع، روش‌های اجرا و نکات مهم پرداختیم. برای نقاشی روی چوب، حتما باید زیرسازی لازم صورت بگیرد. زیرا در صورت عدم زیرسازی، احتمال دیده شدن معایب ظاهری سطح وجود دارد. سعی کنید هنگام اجرا، به محصول مناسب فکر کنید که کدام یک برای سطوح مورد نظر شما کاربردی هستند. در این زمینه می‌توانید با کارشناسان متخصص ما مشورت نمایید. با این وجود، برای خرید رنگ از فروشگاه اینترنتی مینیاتور، بر روی لینک سبز کلیک کنید.

سوالات متداول

بهترین رنگ برای درب تمام چوبی چیست؟

اگر درب چوب در یک محیط داخلی و سربسته قرار دارد، بهتر است از اکریلیک یا روغنی استفاده کنید. برای درب‌‌های موجود در محیط بیرونی، رنگ فوری، سیلر، کیلر، نیم پلی استر و تمام پلی استر، بهترین انتخاب هستند.

آیا نحوه رنگ کردن چوب خام در منزل امکان‌پذیر است؟

بله. فقط به نکات اجرایی گفته شده در این مقاله توجه کنید.

رنگ آمیزی چوب با پیستوله بهتر است یا قلم مو؟

پیستوله برای سطوح چوبی با ابعاد زیاد به صرفه است. ولی برای سطوح کوچک، بهتر است به سراغ قلم مو یا غلطک بروید.