آموزش گام به گام پتینه کاری

پتینه یک پوشش سطحی روی یک سطح فلزی است که در اثر یک واکنش شیمیایی تشکیل شده است. فلزات با هوای مرطوب خود به خود و با سرعت تدریجی واکنش نشان می‌دهند که این موضوع باعث تغییر بافت فلز می‌شود. با این  حال برای اجرای پتینه بر روی سطوح مختلف نیز می‌توان از ترکیب‌های شیمیایی استفاده کرد. در واقع با استفاده از خمیر بتونه، پودر مل و رنگ، به راحتی می‌توان بر روی هر سطحی پتینه کاری را انجام دهید. علاوه بر پتینه کاری بر روی فلز، شما می‌توانید این تکنیک را در سطوح چوبی، سفالی، گچی و … مورد استفاده قرار دهید. برای خواندن ادامه مطلب، مجله مینیاتور را دنبال کنید. 

پتینه کاری

پتینه تکنیکی است که برای ایجاد سطوح فلزی با ظاهر آنتیک و الگوی انتزاعی و غیرقابل تکرار استفاده می‌شود. این یک روش تصفیه سطحی است که برای ایجاد بافت‌ها و سطوح منحصر به فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نتیجه، به طور گسترده در ایجاد فضای داخلی، خارجی و سطوح مبلمان کاربرد دارد.

• ۱۰ ترفندی که یک پتینه‌کار باید بداند

• انواع تکنیک های پتینه برای تغییر دکوراسیون و نکاتی جهت استفاده از آن

بسیاری از مردم به پتینه کای علاقه دارند اما هنوز نمی‌دانند این فرایند به چه معناست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد. پتینه نوعی زنگ زدگی است که می‌تواند به صورت طبیعی و مصنوعی بر روی سطوح مختلف ایجاد شود. به طور مثال می‌توان به زنگ‌زدگی خودرو و فلزات مختلف اشاره کرد که همواره در اطراف ما پدید می‌آید. با این حال، پتینه کاری را می‌توان بر روی سطوح فلزی، چوبی، سفالی و … استفاده کرد.

پتینه ‌کاری یک فرایند شیمیایی است که به طور طبیعی و به مرور زمان بر روی سطوح مختلف در فضای باز ایجاد می‌شود. همچنین پتینه‌کاری فرایندی است که به بدلیجات رنگ می‌دهد. پوشش‌های اعمال شده مانند رنگ‌ها و پوشش‌های پودری متفاوت است؛ زیرا این اثر ناشی از واکنش واقعی یک محلول با سطح فلزی است.

پتینه کاری چیست؟

ابتدا باید بدانید که پتینه‌ کاری یک هنر است. همچنین پتینه یک پدیده طبیعی است که اکنون می‌توانیم با استفاده از مواد شیمیایی برای تسریع اکسیداسیون فلز به آن دست پیدا کنیم. اگر به پتینه کاری علاقه دارید، ادامه این مقاله را دنبال کنید.

برای جذابیت بصری، از پوشش پتینه در زمینه طراحی استفاده شده است. طرح‌های انتزاعی و قدیمی چیزی است که آن را متمایز می‌کند. با کمک کمی از دست انسان، می‌توان این پدیده طبیعی را با استفاده از مواد شیمیایی تسریع کرد و در نتیجه برای دستیابی به پتینه ‌های زیبا بر روی فلز، تکثیر کرد.

هر فلز به گونه‌ای متفاوت به مواد شیمیایی پتینه‌ای که با آن در تماس است، واکنش نشان می‌دهد. مانند هر واکنش شیمیایی، برخی از پیامدها قابل پیش بینی هستند؛ در حالی که برخی دیگر قابل پیش بینی نیستند.

هنگام کار با پتینه، درک زمان مکث و زمان توقف یک فرایند شیمیایی بسیار مهم است. هنگامی که مواد شیمیایی بیش از حد به سرعت اعمال شود، می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند فرسایش فلز و از بین رفتن یک سطح زیبا گردد.

محیط، یکی دیگر از عوامل مهم هنگام کار با عوامل پتینه است. رطوبت هوا، دمای اتاق و سایر مواد شیمیایی موجود در منطقه همگی می‌توانند بر واکنش‌ها تاثیر بگذارند. در نهایت، ترکیب این محرک‌های خارجی، پتینه‌ها را در حین ساخت تغییر می‌دهد. ایجاد پتینه در خارج از دنیای طبیعی، یک هنر است.

پتینه کاری ساده

برای اینکه بتوانید مراحل پتینه کاری را به صورت ساده یاد بگیرید، با ما همراه باشید تا در ادامه به مراحل ۶ گانه پتینه کاری را اشاره کنیم.

۱- سطح مناسب را انتخاب کنید

بررسی کنید که از سطح مناسب استفاده می‌کنید. پتینه‌ها بیشتر با فلزات و تا حدودی با چوب سروکار دارند، اما در درجه اول برای ایجاد یک روکش آنتیک روی فلز استفاده می‌شود.

با سازنده مشورت کنید تا ببینید پتینه‌ای که تولید می‌کنند روی چه سطوحی می‌تواند اعمال شود. همچنین، مطمئن شوید که فلز شما در معرض اکسید، روغن و … بوده است. در غیر این صورت پتینه شیمیایی با آن واکنش نشان نمی‌دهد. لطفا به خاطر داشته باشید که پتینه را نمی‌توان به شکل مستقیم بر روی MDF یا سایر بسترهای پایه اعمال کرد. آن‌ها باید قبل از اعمال پتینه شیمیایی با فلز مایع پوشانده شوند.

۲- رنگ‌های پتینه خود را بررسی کنید

پتینه‌های مختلف رنگ های متفاوتی روی فلز می‌دهند. پس رنگ پتینه مناسب را انتخاب کنید. سبز، زنگ زده، مشکی و قهوه‌ای رایج‌ترین رنگ‌های پتینه هستند که هر کدام می‌تواند جلوه و ظاهر متفاوتی روی سطوح فلزی به وجود آورد.

۳- ابزارها را تهیه کنید

هنگامی که روی پتینه شیمیایی و پایه فلزی خود قرار گرفتید، نحوه استفاده از آن را مشخص کنید. آیا قرار است آن را با یک غلطک، اسفنج، قلم مو، قوطی اسپری یا یک پیستوله اعمال نمایید؟ هر یک از این ابزارها بر نحوه اجرای و در نتیجه ظاهر شدن پتینه شما تأثیر می‌گذارد. توصیه ما این است که با ابزارهای مختلف در نواحی جداگانه آزمایش کنید تا ببینید که پتینه هنگام اعمال با هر یک از آن‌ها چگونه به نظر می‌رسد.

۴- پتینه را اعمال کنید

به آرامی پتینه را بر روی سطح مورد نظر اجرا کنید. همچنین برای محافظت از خود هنگام اجرا از ماسک استفاده نمایید. جذابیت پتینه با اعمال تدریجی به جای استفاده از چندین لایه پشت سر هم به بهترین شکل ممکن به دست می‌آید. زیرا شما می‌‌توانید رنگ، الگو و استایل را مشاهده کنید که با اعمال هر لایه نشان داده می‌شود.

۵- اجازه دهید تا کاملا خشک شود

هنگامی که پتینه را روکش کردید و سایه و ظاهر مناسب را به دست آوردید، بسیار مهم است که اجازه دهید برای مدت زمان پیشنهادی خشک شود. زمان خشک شدن را بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت درنظر بگیرید. در صورتی که فرصت کمی دارید، اجازه دهید تا در زمان حداقل ۸ ساعت خشک شود.

۶- برای اطمینان از طول عمر، یک پوشش محافظ بزنید

پس از خشک شدن، یک پوشش محافظ بر روی پتینه بزنید. این بسیار مهم است زیرا از واکنش شیمیایی سطح در محیط باز به ویژه در سطوح فلزی جلوگیری می‌کند.

پتینه کاری روی دیوار

صرف نظر از اینکه رنگ‌های عالی در بازار وجود دارد، رنگ هرگز حس پتینه را نخواهد داشت. از طرف دیگر پتینه یک واکنش شیمیایی است که با فلز رخ می‌دهد و در نهایت به بخشی از خود فلز تبدیل می‌شود. در نتیجه، فلز می‌تواند بدرخشد. هر فلزی دارای انعکاس و زیبایی منحصر به فرد خود است. انعکاس رنگ با حرکت در اطراف یک سطح فلزی پتینه شده تغییر پیدا می‌کند.

با این حال، هنگامی که پتینه اجرا شده با رنگ تزئین می‌شود، رنگ به شکل صاف قابل دیدن است. مهم نیست که از کدام زاویه به آن نگاه کنید، همیشه همان رنگ و تن خواهد بود. حتی بهترین محصولات و نقاشان نیز قادر به تقلید انعکاس طبیعی پتینه فلزی با رنگ نیستند.

پتینه‌ها را بر خلاف رنگ نمی توان دقیقاً کنترل کرد. اکثر کسانی که با پتینه کار می‌کنند، می‌دانند که بهترین چیزی که می‌توانیم به آن امیدوار باشیم، کیفیت اولیه تنالیته رنگی است. رنگ ها صرف نظر از تکنیک، از نظر تنالیته متفاوت خواهند بود.

پتینه کاری روی دیوار گچی

اگر به دنبال یک تغییر کاربردی در دیوار خانه خود هستید، پیشنهاد می‌کنیم از پتینه کاری بر روی آن استفاده کنید. اجرای پتینه بر روی دیوار گچی، از یکنواخت بودن و حس و حال کسل کننده دیوار جلوگیری می‌کند.

یکی از مزیت‌های پتینه کاری روی دیوار گچی، صرف هزینه پایین نسبت به خرید اقلام و وسایل جدید خانه است. اگرچه وسایل نو می‌تواند جلوه جدیدی به دکوراسیون شما بدهد، اما هرگز خانه شما را به شکل مدرن نشان نخواهد داد. برای اینکه بتوانید فضای مدرن را در دکوراسیون خانه خود به وجود آورید، ساده‌ترین و بهترین راه، استفاده از پتینه کاری بر روی دیوار گچی است.

پتینه کاری می‌تواند علاوه بر رفع نواقص دیوار، زیبایی ظاهری منحصربه‌فردی را به خانه شما بدهد. مهم‌ترین مزیت پتینه کاری نسبت به سایر تزئینات دکوراسیون داخلی، ایجاد بافت در سطح است که می‌تواند فضای خوشایندی را برای شما به ارمغان بیاورد.

اجرای پتینه بر روی دیوار، از طریق چند ابزار مهم صورت می‌گیرد. از جمله ابزارهای مهم پتینه کاری بر روی دیوار می‌توان به پتینه کاری به وسیله پارچه، اسفنج و حتی دست اشاره کرد.

در پتینه کاری دیوار گچی به وسیله پارچه، حتما از پارچه بدون پرز استفاده کنید. ابعاد پارچه هم بین ۱۴ تا ۳۰ سانتی‌متر باشد تا امکان تاب خوردن آن فراهم شود. سپس پارچه را آغشته به رنگ کنید و بر روی سطح دیوار بکشید. لازم به توضیح است که برای ایجاد بافت زیبا بر روی دیوار، بهتر است از ترکیب رنگ روغنی، روغن الیف و پودر مل استفاده کنید.

علاوه بر این، در پتینه کاری دیوار گچی به وسیله اسفنج، اولین گام این است که دیوار را رنگ کنید. برای این کار بهتر است از یک رنگ استفاده نمایید تا بافت دیوار به شکل یکدست نمایان شود. پس از اینکه رنگ خشک شد، به یک رنگ متضاد با رنگ پس زمینه دیوار انتخاب کنید و به وسیله اسفنج،  آن را بر روی دیوار اعمل نمایید. روش اجرای اسفنج بر روی دیوار به صورت ضربه‌ای است؛ در واقع اسفنج را به رنگ آغشته کنید و با ضربه‌های متوالی، طرح‌های خلاقانه بر روی آن اجرا نمایید.

پتینه کاری روی چوب

یکی از بهترین طرح‌ها برای ایجاد جذابیت در سطوح چوبی، استفاده از پتینه کاری است. پتینه کاری روی چوب علاوه بر ایجاد یک سبک قدیمی در دکوراسیون منزل، جذابیت بصری چوب طبیعی را دوچندان خواهد کرد.

برای استفاده سطوح چوبی، بهتر است به سراغ وسایل چوبی قدیمی بروید. وسایلی که با ایجاد پتینه کاری، می‌تواند جذابیت بصری از دست رفته خود را پیدا کند. پتینه کاری بر روی سطوح و وسایل چوبی قدیمی، یکی از راه‌‌های خلق طرح‌های خلاقانه است که درنتیجه می‌تواند به عنوان آکسسوار خانه در دکوراسیون داخلی مورد استفاده قرار گیرد.

اگر به دنبال اجرای پتینه کاری بر روی چوب هستید، ابتدا سطح چوب را به وسیله پارچه بدون پرز و الکل سفید تمیز کنید تا هیچ گونه آلودگی و چربی بر روی آن نباشد. پس از آن اقدام به رنگ‌آمیزی سطح چوب با رنگ‌های خنثی کنید. فراموش نکنید برای پتینه کاری بر روی سطوح چوبی، اجازه ندهید رنگ اولیه خشک شود. در حین خشک شدن رنگ اولیه، رنگ دوم (رنگ‌های گرم و به دلخواه) را بر روی سطح پیاده کنید.

پس از اجرای رنگ، شما می‌توانید از مداد شمعی، شمع، وازلین و … برای پر کرده خطوط بین رنگ‌ها استفاده کنید. سپس اجرای یک رنگ سوم نیز می‌تواند جذابیت چوب را بیشتر کند. برای اجرای رنگ سوم، از اسفنج استفاده کنید و ضربه‌هایی را به وسیله رنگ بر روی چوب بزنید.

لازم به توضیح است که علاوه بر رنگ برای اجرای پتینه بر روی سطح چوب، از روش سند بلاست یا لایه‌برداری سطحی چوب نیز استفاده می‌کنند. این کار نه تنها جلوه چوب را بیشتر می‌کند، بلکه زمینه را برای همسو شدن با مفهوم پوسیدگی چوب در طبیعت به وجود می‌آورد.

پتینه کاری روی سفال

سفال یکی از متریال‌های جذاب برای پتینه کاری است. برای پتینه کاری سفال، ابتدا وسایل مورد نیاز شامل چسب چوب، پودر مل، رنگ روغنی یا اکریلیک، رنگ اسپری، قلم مو، تینر روغنی، کاردک را تهیه کنید. بهترین رنگ‌های جذاب برای پتینه کاری ظروف سفالی، رنگ‌های گل ماشی و سفید است که البته می‌توانید به سلیقه خود، فام رنگ‌ها را تغییر دهید.

برای اجرا کردن پتینه بر روی سفال، ابتدا سطح سفال را سنباده بزنید تا برجستگی‌های احتمالی از بین برود. پس از آن سفال را بشویید و اجازه دهید تا خشک شود. وقتی سطح سفال خشک شد، نوبت به اعمال چسب چوب بر روی آن می‌رسد. بهترین نوع چسب چوب برای پتینه‌ کاری طروف سفالی، استفاده از چسبی است که پس از خشک شدن بی‌رنگ می‌‎شود.

درست کردن پتینه سفال کار سختی نیست و شما باید به مقدار نصف لیوان چسب چوب را با پودر مل مخلوط کنید تا به حالت خمیری دربیاید. خمیر را به مدت یک ساعت رها کنید تا خود را به طور کامل بگیرد. سپس طرح مورد نظر را به صورت دستی بر روی سفال بکشید و درنهایت، خمیر را به سلیقه خود بر روی طرح کشیده شده اعمال کنید. حتما درنظر داشته باشید که اعمال خمیر با کمی آب صورت بگیرد تا طرح نهایی را به صورت قدیمی و ترک خورده دربیاورد. 

وقتی طرح پتینه بر روی سفال خشک شد، نوبت به رنگ‌آمیزی آن فرا می‌رسد. رنگ مورد نظر را بر روی سطح سفال پتینه شده اجرا کنید. در ضمن اگر قصد دارید که پس از تکمیل طرح، سطح آن را بشویید، بهتر است از رنگ‌های براق و نیمه براق استفاده شود. رنگ را به وسیله قلم مو بر روی سطح سفال اجرا کنید. توصیه می‌شود که قلم مو را به صورت ضربه‌ای بر روی سطح سفال بزنید.

پتینه کاری فلز

کدام فلزات را می‌توان پتینه کرد؟ پتینه را می‌توان بر روی مس، برنج، برنز، روی، فولاد و … استفاده کرد و حتی فولاد ضد زنگ نیز به مقدار کمی رنگ به خود می‌گیرد.

از طرف دیگر، جالب‌ترین پتینه‌ها بر روی فولاد نرم و آهن شکل می‌گیرند. ما رنگ زیبایی را از واکنش‌های شیمیایی به دلیل عیوب درونی به دست می‌آوریم. هر دوی این فلزات به طور طبیعی به رنگ نارنجی سوخته‌ای که زنگ‌زدگی می‌گویند، پتینه می‌شوند. از آنجایی که زنگ‌زدگی بر روی سطوح مختلف، رنگ سیاه و خاکستری زغالی به خود می‌گیرد، این فلزات ترکیب رنگی عالی برای پتینه کاری هستند.

انواع پتینه فلزی

۱- پتینه زنگ‌زده

پتینه زنگ‌زده پوششی است که در اثر اکسید شدن سطح فلز ایجاد می‌شود. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای دستیابی به پتینه زنگ‌زدگی طبیعی، رها کردن فلز خالی در هوای آزاد است. پس از چند هفته یا چند ماه، بسته به رطوبت و رطوبت هوا، فلز یک فرآیند اکسیداسیون را آغاز می‌کند که در نهایت کل سطح خود را می‌پوشاند.

یک نکته کلیدی که در اینجا باید به خاطر داشت این است که زنگ زدگی همان کدر شدن نیست. در حالی که زنگ‌زدگی معمولا به عنوان خوردگی فلز تعریف می‌شود که منجر به رسوب و نمایان شدن بافت نارنجی سوخته می‌شود.

۲- پتینه سبز

پتینه سبز معروف ترین و پرطرفدارترین پتینه است و به نام Verdigris نیز شناخته می‌شود. این نوع پتینه را می توان بر روی پشت بام‌ها در اروپا، مجسمه‌های فضای باز در استرالیا و بسیاری از سازه‌های تاریخی در ایالات متحده یافت.

پتینه سبز محصول واکنش مس با عناصر جوی است و به مرور زمان به رنگ سبز تیره و دوست داشتنی تبدیل می‌شود. نکته شگفت‌انگیز در مورد پتینه سبز این است که فلز را در برابر خوردگی مقاوم‌ و در نتیجه آن را به یک ماده ضدآب خوب برای سقف‌ تبدیل می‌کند. در واقع، با اکسید شدن، قوی تر و بادوام‌تر می‌شود.

به غیر از مس، فلزات دیگری مانند برنج و برنز با گذشت زمان یا هنگامی که یک پتینه شیمیایی سبز رنگ روی آن‌ها اعمال می شود، به رنگ سبز درمی‌آیند.

۳- پتینه مشکی

پتینه مشکی معمولا برای ایجاد ظاهر مشکی مایل به آبی در سطوح فلزی استفاده می‌شود. این پتینه روی سطوح مسی، برنجی و برنزی به خوبی کار می‌کند و روی آلیاژهای فولاد ضد زنگ نیز بی تاثیر است. همچنین استفاده از پتینه مشکی در جواهرات و نیز ساخت و نگهداری مصنوعات عتیقه کاربرد زیادی دارد.

۴- پتینه قهوه‌ای

پتینه قهوه‌ای واکنش‌پذیر است و ظاهر آن بسته به نحوه اعمال آن تغییر می‌کند. به عنوان مثال، یک اسپری سبک خوب، پوششی یکنواخت بر روی آن به وجود می‌آورد؛ اما آغشته کردن با اسفنج‌ها ظاهری خالدار و متغیر برای آن ایجاد می‌کند. جذابیت پتینه قهوه‌ای در کاربرد آن بر روی برنج است؛ زیرا ممکن است فلز را پیر کند تا زیبایی آنتیک و در عین حال مدرنی را به آن ببخشد.

جمع‌بندی

در این مقاله تلاش شد تا درباره موضوع «آموزش گام به گام پتینه کاری» صحبت کنیم. پتینه کاری یا در اصطلاح همان کهنه‌کاری، هنر کلاژ کردن به صورت بافت دار بر روی سطوح مختلف است که می‌توان حس نوستالژیک و قدیمی بودن را در وسایل به وجود آورد. از طرفی هنر پتینه کاری در سطوح مختلف مانند سطوح فلزی، چوبی، گچی، سفالی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره رنگ مورد نیاز برای فرایند پتینه کاری، با ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

پتینه کاری چیست؟

پتینه کاری یک هنر برجسته‌سازی سطوح به وسیله متریال‌های مختلف مانند خمیر ، بتونه و رنگ است که باعث کهنه کردن سطح مودر نظر می‌شود.

پتینه کاری بر روی چه سطوحی انجام می‌شود؟

پتینه کاری بر روی سطوح فلزی، سفالی، چوبی، گچی و … مورد استفاده قرار می‌‌گیرد.

چه رنگ‌هایی مناسب پتینه کاری است؟

رنگ‌ روغنی و رنگ اکریلیک.

بهترین فام رنگ برای اجرای پتینه بر روی سفال کدام است؟

رنگ گل ماشی و سفید.

مهم‌ترین وسایل برای اجرای پتینه کاری چیست؟

قلم مو، لیسه، کاردک، رنگ، پودر مل، خمیر بتونه و …

سند بلاست چیست؟

سند بلاست همان لایه‌برداری سطحی چوب است که جلوه بهتری برای ایجاد چوب پوسیده ایجاد می‌کند.