آشنایی با رنگ هیدروگرافی و مزایای آن
اگرچه رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی در تزئین وسایل و اشیاء خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما بدون آگاهی از چندوچون روش‌های پیاده‌سازی آن در سطوح مختلف، رنگ‌آمیزی به این روش با چالش جدی همراه خواهد بود. جذابیت رنگ‌آمیزی به روش چاپ هیدورگرافی بر کسی پوشیده نیست؛ به طوری که اغلب صنایع برای تزئین و ایجاد زیبایی بصری در محصولات خود، به سمت استفاده از این روش رفته‌اند.
رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی در قطعات داخلی هواپیما، خودرو، موتورسیکلت، دوچرخه، تلفن همراه، سطوح فلزی، پلاستیکی، شیشه‌ای، پارچه‌ای و … کاربرد دارد. مجله مینیاتور در این مقاله قصد دارد به موضوع «آشنایی با رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی» بپردازد تا به زبان ساده، ویژگی‌ها و مراحل انجام آن را شرح دهد.
رنگ هیدروگرافی
رنگ هیدروگرافی یا رنگ‌آمیزی به روش آب‌نگاری، یکی از روش‌های جدید رنگ‌آمیزی است که غالبا در مصارف تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش که به نام چاپ هیدروگرافی هم شناخته میشود، در سطوح مختلف فلزی، چوبی، کاشی، سرامیک، پلاستیک، پارچه و … کاربرد دارد.
رنگ هیدروگرافی یا دستگاه چاپ انتقال آب، اجازه می‌دهد تا الگوها و طرح‌های مختلف به واسطه جوهر رنگ بر روی اشیاء، وسایل تزئینی، وسایل نقلیه همچون قطعات خودرو، موتورسیکلت، کلاه ایمنی، گلدان‌های رسی، تجهیزات شکار، وسایل استتار و … چاپ شود.
یکی از محصولات ضروری برای انجام فرایند رنگ‌آمیزی با روش هیدروگرافی، چاپ فیلم است که معمولا به وسیله دستگاه عکاسی روتاری تولید و بر روی پلی وینیل الکل (به شکل رول کاغذ) پرینت گرفته میشود. آماده شدن چاپ فیلم نزدیک به ۴ تا ۶ هفته زمان می‌برد. ضمن اینکه برای انجام رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی، ابتدا لازم است که چاپ فیلم در عکسخانه آماده شود، سپس مراحل مختلف شامل آماده‌سازی، کوتینگ کردن (کوتینگ در واقع مایعی است که به سطوح مختلف توانایی جذب و حفظ جوهر را می‌دهد) و چاپ فیلم در وان آب بر روی سطح مورد نظر انجام می‌گیرد.
فیلم هیدروگرافی در سه عرض مختلف تولید و عرضه میشود که عبارتند از:
- ۵۰ سانتی‌متر
- تا ۹۰ سانتی‌متر
- ۱۰۰ سانتی‌متر
ویژگی‌های رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی
- پایداری و دوام بالا
- مقرون به صرفه
- دارا بودن بالاترین استاندارد کیفی
- به کار بردن ماده کوتینگ شفاف بر روی اشیا برای پایداری و طول عمر بیشتر
- مقاوم در برابر اشعه خورشید (UV)
- مقاوم در برابر خراش و ساییدگی
- ضد پوسته پوسته شدن
- چسبندگی بالا
- ضد خوردگی و عوامل جوی
- اعمال رنگ به صورت تخت و سه‌بعدی
ابزارهای مورد نیاز برای رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی
برای انجام رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی، ابزارهای مختلفی نیاز است که عبارتند از:
- چاپ فیلم (کاغذ پلی وینیل الکل)
- وان آب
- پرایمر
- عایق کوتینگ
- اسپری اکتیواتور
- رنگ روغنی
- پمپ باد (برای انجام فرایند خشک کردن)
- دستمال پارچه‌ای
مراحل رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی
مراحل رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی یا چاپ هیدروگرافیک عبارتند از:
- با استفاده از سنباده ابتدا فرایند سنباده‌زنی برای یکدست کردن سطح مورد نظر انجام میشود
- پس از یکدست شدن سطح مورد نظر، زمان شست‌وشوی آن فرا می‌رسد
- پس از شست‌وشو، آب باقیمانده بر روی سطح مورد نظر به وسیله یک پمپ باد خشک میشود
- نقاط داخلی سطح مورد نظر که قرار نیست رنگ‌آمیزی بر روی آن‌ها صورت بگیرد، به وسیله چسب‌های مخصوص با سطح روغنی پوشانده میشود
- سپس با استفاده از اسپری پرایمر، سطح مورد نظر زیرسازی میشود
- پس از خشک شدن دست اول زیرسازی، سطح مورد نظر به وسیله اسپری، رنگ میشود.
- در ادامه، رول فیلم چاپی به اندازه سه برابر سطح مورد نظر بریده میشود
- سپس دورتادور سطح فیلم چاپی به وسیله چسب مخصوص نواری سفید، پوشش داده میشود
- پس از آن، مقدار اضافه دورتادور سطح فیلم چاپی با کاتر بریده میشود
- سطح فیلم چاپی در یک وان پر از آب قرار داده میشود
- سپس با ضربات ملایم دست، بر روی آن زده میشود تا سطح اصلی فیلم چاپی به آب آغشته شود
- پس از اینکه سطح داخلی فیلم به آب آغشته و به وسیله چسب اعمال شده در دورتادور، بر روی آب معلق ماند، سطح آن به وسیله اکتیواتور، اسپری میشود تا جوهر چاپ فیلم بر روی آب باقی بماند
- پس از چاپ فیلم بر روی سطح مورد نظر، زمان شست‌وشوی آن فرا می‌رسد
- سپس سطح مورد نظر با پمپ باد یا پنکه خشک میشود
- در نهایت برای افزایش پایداری و مقاومت چاپ فیلم بر روی سطح مورد نظر، از تثبیت‌کننده‌ای به نام عایق کوتینگ استفاده میشود
نکات ضروری برای رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی
- برای رنگ‌آمیزی سطح مورد نظر به خاطر غوطه‌ور شدن جسم در آب برای چاپ رنگ بر روی آن، استفاده از رنگ روغنی ضروری است
- در صورت عدم موفقیت چاپ فیلم بر روی سطح مورد نظر، با سنباده‌‌کشی، امکان چاپ مجدد به وجود می‌آید
- فیلم هیدروگرافی نسبت به حرارت و رطوبت حساس است؛ بنابراین باید در حرارت بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سلسیوس و با رطوبت زیر ۶۰ درصد نگهداری شود
- هنگامی که سطح مورد نظر همچون شیشه، علاوه بر صاف بودن، دارای رنگ همسان با فیلم هیدروگرافی باشد، استفاده از اسپری پرایمر ضروری نیست
- رنگ اعمال شده بر روی سطح مورد نظر باید همسان با طرح چاپی فیلم انجام شود؛ چراکه رنگ اجرا شده به عنوان پس زمینه رنگ طرح چاپی فیلم عمل خواهد کرد
- استفاده بیش از اندازه از اکتیواتور، مقاومت محصول نهایی را پایین می‌آورد.
جمع‌بندی
در این مقاله تلاش شد تا رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی به طور کامل بررسی شود؛ به طوری که در حال حاضر می‌توان آن را در چند مرحله انجام داد که شامل آماده کردن سطح مورد نظر، آستر یا زدن پرایمر و رنگ‌آمیزی آن، غوطه‌ور شدن آن در وان آب حاوی چاپ فیلم و نهایتا کوتینگ کردن آن برای حفظ پایداری میشود. از ویژگی‌های رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی می‌توان به مقاومت در برابر اشعه خورشید، خراش، سایش و دوام بالا به ویژه در برابر فشار اشاره کرد.
سوالات متداول
نقش پرایمر در فرایند رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی چیست؟
اسپری پرایمر، علاوه بر اینکه از پوسته پوسته شدن سطح رنگ شده جلوگیری می‌کند، بلکه زمینه را برای ظهور به اندازه (غلظت مناسب رنگ) فیلم چاپ شده بر روی سطح مورد نظر به وجود می‌آورد.
رنگ‌های برپایه آب چه هستند؟
رنگ‌های مبتنی بر آب می‌توانند انواع محصولات را پوشش دهند اما در ساده‌ترین شکل به این معنی است که محصول برپایه آب به عنوان «حلال» شناخته میشود.
چه وسایلی را می‌توان با رنگ هیدروگرافی، رنگ‌آمیزی کرد؟
قطعات خودرو، کنسول‌های بازی، اقلام خانگی و …
پیش از انجام فرایند رنگ‌آمیزی به روش هیدروگرافی، انجام چه نکته توصیه میشود؟
درصورتی که پیش‌بینی فشار بر سطح مورد نظر زیاد باشد، مقدار اسپری رنگ یا رنگ چاپ فیلم باید بیش از حد معمول استفاده شود.
بهترین راهکار برای افزایش طول عمر رنگ هیدروگرافی چیست؟
استفاده از ماده کوتینگ یا عایق کوتینگ می‌تواند زمینه را برای افزایش عمر رنگ هیدروگرافی به وجود آورد.
چرا در فرایند رنگ‌آمیزی ماده‌ای همچون شیشه به روش هیدروگرافی، نیازی به اسپری پرایمر نیست؟
به دلیل اینکه شیشه علاوه بر صاف بودن، رنگ همسان با فیلم چاپی هیدروگرافی دارد.